Ponieważ uzależnienie to choroba, za która może odpowiadać kilka czynników np. neurobiologiczne, psychologiczne i/lub środowiskowe, to leczenie uzależnień, aby było skuteczne powinno uwzględniać wszystkie z nich. Tak więc leczenie uzależnień jest bardzo skomplikowanym procesem, ponieważ oprócz powyższych elementów psychologicznych terapii powinno obejmować również te neurobiologiczne, gdyż alkohol, narkotyki czy leki działają negatywnie także na te układy organizmu.
Skuteczne leczenie uzależnień obejmuje również neurochemię, poniżej opiszemy skutki wpływu substancji na organizm oraz leczenie.
Alkohol/ narkotyk bardzo negatywnie wpływa na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, zatem leczenie uzależnień musi obejmować również lekarstwa wspomagające ten układ.
Absorpcja alkoholu dokonuje się w żołądku i jelicie cienkim, tak więc konieczna jest również diagnostyka zdrowotna w tym względzie.
Alkohol/ narkotyk rozpuszcza się w błonach lipidowych i obniża skuteczność wytwarzania impulsów nerwowych, powodując zmniejszenie amplitudy potencjału czynnościowego uwalniania neuroprzekaźników oraz transmisji synaptycznej. Leczenie uzależnień musi zawierać neuroprzekaźniki, aby zregenerować neurotransmisję.
Stężenie alkoholu czy narkotyków w mózgu jest podobne do stężenia we krwi, zatem mózg również jest uszkadzany. Tak więc regeneracja mózgu w leczeniu uzależnień jest konieczna w celu zwiększenia potencjału poznawczego i zdolności uczenia się nowych rzeczy przez pacjentów, a następuje to przez suplementację witamin z grupy B.
Wątroba rozkłada alkohol poprzez dehydrogenazę w acetaldehyd, który jest rozkładany na dwutlenek węgla i wodę. Zatem aby w ramach podjętego leczenia uzależnień zdiagnozować i leczyć też inne choroby np. wątroby wykonuje się badania ASPAT, ALAT i w razie stwierdzenia przekroczenia norm wprowadza specjalne leki regenerujące ten organ.
Alkohol i narkotyki należą do grupy tzw. „cytotoksyn”, czyli substancji mających destrukcyjny wpływ na wszystkie żywe organizmy. Tak więc leczenie uzależnień uzupełniamy o wykonanie pełnej morfologii, która pozwala skutecznie zdiagnozować nieprawidłowości w organizmach pacjentów i wprowadzić leczenie.
Alkohol, benzodiazepiny i opioidy wzmacniają hamujące neuroprzekaźniki, a osłabiają pobudzające, stąd efekt spowolnienia reakcji i senność. Często powtarzane takie stany wyhamowania mogą spowodować z kolei wzrost liczby receptorów dla pobudzających neuroprzekaźników. W efekcie zwiększa się tolerancję, czyli osłabia działanie uspokajające, co powoduje konieczność przyjmowania co raz większych dawek, aby odczuć pożądany efekt. Skutek tego efektu habituacji jest taki, że w sytuacji przerwy w piciu czy w zażywaniu pojawia się głód alkoholowy czy narkotykowy oraz towarzysząca mu nadmierna pobudliwość, która jest niebezpieczna dla zdrowia. W ramach leczenia uzależnień podajemy specjalne leki na głód alkoholowy czy narkotykowy, aby przywrócić układy do równowagi.
Działanie alkoholu polega na hamowaniu czynności ruchowo-lokomocyjnych oraz redukowaniu lęku, która odbywa się poprzez aktywizację działania GABA. Odstawienie alkoholu powoduje wzrost poziomu lęku co może prowadzić do pragnienia napicia się alkoholu w celu uspokojenia. W ramach leczenia uzależnień podajemy pacjentom doraźnie również leki uspokajające.
Przewlekłe zażywanie alkoholu powoduje wzrost aktywności i wrażliwości przekaźnictwa glutaminy, która jest głównym pobudzającym neuroprzekaźnikiem. W reakcji na odstawienie alkoholu organizm może doznać napadów drgawkowych i padaczkowych, dlatego leczenie uzależnień w naszym wykonaniu zawiera również leki przeciwpadaczkowe.
Podczas zażywania narkotyków stymulujących np. kokainy, amfetaminy itp. poziom dopaminy mocno wzrasta. Po odstawieniu narkotyków mogą pojawić się objawy dysfotyczne, a więc aby złagodzić ten stan podajemy również środki regulujące ten układ do równowagi.
Małe dawki alkoholu zwiększają uwalnianie neuromodulatora noradrenaliny, która wpływa na poprawę nastroju oraz wzrost poziomu czujności i pobudzenia. Niestety regularne picie zaburza ten układ, dlatego w leczeniu uzależnień podajemy pacjentom leki przeciwdepresyjne regulujące układ noradrenaliny.
Serotonina również jest neuromodulatorem, a jej poziom przy spożywaniu alkoholu się zaburza, ponieważ alkohol w dużej dawce jest depresantem. Leczenie uzależnień dla niektórych pacjentów często obejmuje również przyjmowanie antydepresantów w postaci inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, aby przywrócić jej poziom do równowagi.